XƏBƏRLƏR
İyunun 13-ü Beynəlxalq Albinizm haqqında Maarifləndirmə Günüdür
Albinizm dəriyə anadangəlmə rəng verən piqmentin olmaması ilə xarakterizə olunur. Cəmiyyətimizdə albinosları fosforlu adam da adlandırırlar. Albinos “albus”, yəni “ağ” sözündən yaranıb.
BMT Baş Assambleyasının 18 dekabr 2014-cü il tarixli qərarı ilə təsis edilmiş Beynəlxalq Albinizm haqqında Maarifləndirmə Günü 2015-ci ildən başlayaraq hər il iyunun 13-də qeyd olunur.
Albinizm doğuş zamanı mövcud olan nadir, yoluxucu olmayan, genetik irsi fərqdir. Bu sindromun demək olar ki, bütün növləri halında, hətta özləri albinizmdən əziyyət çəkməsələr də, onun ötürülməsi üçün hər iki valideyn bu genin daşıyıcısı olmalıdır. Belə vəziyyət etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq hər iki cinsdən olan insanlarda və dünyanın bütün ölkələrində baş verir.
Albinizmin yayılma coğrafiyası müxtəlif olsa da, Şimali Amerika və Avropada hər 20 min nəfərdən birində albinizmin hansısa formada təcəlli etdiyi təxmin edilir. Bu vəziyyət Afrikanın Səhra regionundan cənub-şərqdə yerləşən ölkələrdə daha çox rast gəlinir (hər 5000 nəfərdən 1 insan).
Albinizm saçda, dəridə və gözlərdə piqmentin (melanin) çatışmazlığı ilə nəticələnir ki, bu da günəş şüasına və parlaq işığa qarşı həssaslığa səbəb olur. Nəticədə, demək olar ki, bütün albinizmi olan insanlarda görmə pozğunluğu var və dəri xərçənginə tutulma ehtimalı daha yüksəkdir. Bəzi ölkələrdə albinizmdən əziyyət çəkən insanların əksəriyyəti 30-40 yaş arasında dəri xərçəngindən ölür. Bundan əlavə, albinizm tez-tez müxtəlif şiddətdə görmə pozğunluğuna səbəb olur. Albinizmin mərkəzi faktoru olan melanin çatışmazlığının müalicəsi yoxdur.
Albinizmdən əziyyət çəkən insanlar bütün dünyada çoxsaylı ayrı-seçkilik formaları ilə üzləşir. Bu sindrom həm sosial, həm də tibbi baxımdan hələ də səhv başa düşülür. Çox vaxt albinizmdən əziyyət çəkən insanların görünüşü rişxənd obyektinə çevrilir, mövhumatların təsiri altında formalaşan yanlış təsəvvürlər və miflər yaranır. Bütün bunlar həmin şəxslərin marjinallaşmasına və sosial təcrid olunmasına şərait yaradır, həmçinin ayrı-seçkiliyin müxtəlif formalarına gətirib çıxarır.
Bəzi icmalarda xurafatdan güclü şəkildə təsirlənən yanlış təsəvvürlər və miflər albinizmi olan insanların təhlükəsizliyini və həyatını daim risk altında qoyur. Üstəlik, kino sənayesində albinizmdən əziyyət çəkən insanlar nadir hallarda realist fonda təsvir edilir, onlar yaramazlar, cinlər və ya qəribələr kimi təqdim olunur.
Albinizmi olan insanlara qarşı zorakılıq əsasən ictimai sükutla, laqeydliklə qarşılanır və nadir hallarda cinayətkarlar barəsində təhqiqatlar və ya onların mühakimə olunması ilə nəticələnir. Buna görə də 2013-cü ildə BMT-nin İnsan Hüquqları Şurası dövlətləri albinizmdən əziyyət çəkən insanlara qarşı hər cür ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üçün təsirli tədbirlər görməyə çağıran qətnamə qəbul edib. Həmçinin bu xəstəliklə bağlı maarifləndirmə sahəsində fəaliyyətə başlamaq tövsiyə edilib.
Digər xəbərlərə də bax
MANŞET
Bu gün Şuşada Vüqar Həşimov Memorialına start veriləcək
Bu gün Şuşada şahmat üzrə Vüqar Həşimov Memorialına start veriləcək.
İlk olaraq yarışın açılış mərasimi keçiriləcək.
Ardınca rapid üzrə üç tur oynanılacaq. Mübarizəyə saat 15:30-da start veriləcək.
Xatirə turnirində Azərbaycanı üç şahmatçı təmsil edəcək. Bunlar milli komandanın üzvləri Şəhriyar Məmmədyarov, Rauf Məmmədov və Aydın Süleymanlıdır.
Yarışda həmçinin Nodirbek Abdussatorov (Özbəkistan), şahmat tacı uğrunda görüşdə iştirak etmiş Yan Nepomnyaşi (FIDE), Riçard Rapport (Macarıstan), Vladislav Artemyev (FIDE) və Aravind Çitambaram (Hindistan) mübarizə aparacaqlar.
Qeyd edək ki, Vüqar Həşimov Memorialı sentyabrın 28-də başa çatacaq.
İQTİSADİYYAT
Azərbaycanda 8 ayda dövlət xəttilə 338 milyon manat ipoteka krediti verilib
Bu ilin yanvar-avqust aylarında İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun (İKZF) xətti ilə 337,7 milyon manat kredit verilib.
Azərbaycan Mərkəzi Bankından verilən məlumata görə, bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3,4 % azdır.
Hesabat dövründə Fondun yenidən maliyyələşdirdiyi kreditlərin məbləği isə 10,1 % azalaraq 280,7 milyon manat olub.
İl ərzində İKZF-nin istiqraz buraxmaqla cəlb etdiyi vəsaitin məbləği 59,1 % artaraq 350 milyon manata çatıb, Fonda dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsaitin məbləği isə dəyişməyərək 65,7 milyon manat qalıb.
İDMAN
Fərid Qayıbov növbəti dəfə idman federasiyalarının nümayəndələri ilə görüşüb
Gənclər və idman naziri Fərid Qayıbov idman federasiyalarının nümayəndələri ilə 16-cı görüşünü keçirib.
Bu barədə qurumun mətbuat xidmətindən məlumat verilib.
Azərbaycan İdman Akademiyasında təşkil olunan görüşdə Fərid Qayıbov federasiya nümayəndələrini salamlayaraq, onları Paris-2024 Yay Olimpiya Oyunlarında, eləcə də Yay Paralimpiya Oyunlarında qazanılan uğurlar münasibətilə təbrik edib.
Nazir son vaxtlar görülən işlər və qarşıda duran vəzifələr haqqında danışıb, görüşün gündəliyi barədə məlumat verib.
Toplantıda əvvəlcə alman idman mütəxəssisi Mattias Frederix Hahn idman tibbi mövzusunda çıxış edib. Sonra Paris-2024 Yay Olimpiya Oyunları ilə bağlı hesabat dinlənilib, 2025-ci ildə Azərbaycanda keçiriləcək III MDB Oyunlarına hazırlıq barədə, həmçinin beynəlxalq federasiyalara seçkilərdə təmsil olunma məsələləri, Azərbaycan İdman Akademiyasına qəbul, idman federasiyalarının sosial media fəaliyyəti haqqında məlumat verilib.
Tədbirdə Azərbaycan Badminton Federasiyasının strateji inkişaf planı təqdim edilib və AMADA-nın təqdimatı dinlənilib. Həmçinin UGİM-lərin fəaliyyəti, idman psixoloqlarının hazırlanması, texniki reqlamentin yeni versiyasının nəşrə hazırlanması və digər məsələlər müzakirə edilib.
Fərid Qayıbov regionlarda seleksiya işlərinin aparılması və digər məsələlərlə bağlı müvafiq tövsiyələr verib.
Görüşdə nazir müavini Mariana Vasileva və nazirliyin İdman şöbəsinin müdiri Elnur Məmmədov da iştirak ediblər.