CƏMİYYƏT
“Azerspace – 2”-nin orbitə buraxılmasından dörd il ötür
Azərbaycanın sayca üçüncü, təyinatına görə ikinci telekommunikasiya peyki olan “Azerspace-2”-nin orbitə buraxılmasından dörd il ötür. 2018-ci il sentyabrın 25-də Fransız Qvineyasının (Cənubi Amerika) Kuru kosmodromundan orbitə buraxılmış peyk ABŞ-ın “Space Systems Loral” (SSL) şirkəti tərəfindən inşa olunub. Birləşmiş Ştatların “Orbital Sciences Corporation” şirkəti tərəfindən inşa olunmuş “Azerspace-1” peyki isə orbitə 2013-cü il 8 fevral tarixində çıxarılıb. 2014-cü ilin dekabr ayında Fransanın “Airbus DS” şirkəti və “Azərkosmos” arasında imzalanmış strateji əməkdaşlıq çərçivəsində Azərbaycanın sayca ikinci, təyinatına görə Yer səthinin məsafədən müşahidəsi peyki olan “Azersky” “Azərkosmos” tərəfindən təhvil alınıb. Bununla da “Azərkosmos” Yer səthinin məsafədən müşahidəsi üzrə kommersiya fəaliyyətinə başlayıb.
Ümumiyyətlə, Azərbaycanda 1975-ci ildən ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılmış Aerokosmik Agentlik fəaliyyət göstərir. Hələ keçmiş Sovet İttifaqı dövründə və müstəqillik illərində bu qurum uzun illər həm fundamental elmi tədqiqatlarla, həm də kosmik aparatlar üçün cihazların hazırlanması ilə məşğul olub. Belə ki, “Mir” orbital stansiyasında və digər peyklərdə azərbaycanlı alim və mütəxəssislər tərəfindən yaradılmış bir neçə qurğu quraşdırılıb, namizədlik və doktorluq dissertasiyaları müdafiə olunub, elmi məqalələr, monoqrafiyalar nəşr edilib. 2008-ci ildə isə Azərbaycan kosmik sənayesi inkişafında yeni mərhələyə qədəm qoyub. Belə ki, həmin il Nazirlər Kabinetinin iclasında Prezident İlham Əliyev “Azərbaycanda kosmik sənayenin yaradılması və telekommunikasiya peyklərinin orbitə çıxarılması” ilə bağlı tapşırıq vermişdi. Layihəni reallaşdırmaq məqsədilə Beynəlxalq Telekommunikasiya Birliyinə orbital mövqe ayırma prosesi üçün müraciət olunmuşdu. Eyni zamanda, 2009-cu ilin avqust ayında Prezident İlham Əliyev Azərbaycanda kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə dövlət proqramının təsdiq edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdı.
Ümumiyyətlə, Azərbaycanda müasir kosmik sənayenin inkişafı Prezident İlham Əliyevin 3 may 2010-cu il tarixli sərəncamına əsasən, “Azərkosmos” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin (ASC) yaradılması ilə keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçib. Ötən dövrdə ASC respublikamızda kosmik sənayeyə aid milli məhsul istehsalını uğurla təmin edib və fəaliyyət sferasını genişləndirib. Dövlət başçısının imzaladığı “Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və telekommunikasiya peyklərinin orbitə çıxarılması haqqında”, “Azərbaycan Respublikasında kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında müvafiq sərəncamlar Azərbaycanın dünya kosmik ailəsinə inamlı inteqrasiyasını təmin edib. Bu sərəncamların imzalanmasından ötən qısa müddətdən sonra Azərbaycan orbitə öz peyklərini çıxarmağa başlayıb. Xatırladaq ki, ilk peykimizin orbitə çıxarılmasından sonra Prezident İlham Əliyev xalqa təbrikində bildirmişdi ki, müstəqil dövlətimiz sürətlə, hərtərəfli inkişaf edir və Azərbaycan artıq kosmik klubun üzvüdür. Kosmosa üç yerli peyki çıxaran Azərbaycan böyük kosmik güclərlə birlikdə altı ildir ki, kosmik klubun üzvü olub və müasir kosmik tədqiqatlara öz töhfəsini verir.
Bu gün “Azersky” peyki sayəsində dünyanın istənilən nöqtəsinin yüksək ayırdetməli peyk təsvirlərinə birbaşa, qeyd-şərtsiz çıxış imkanı vardır. Ötən dövr ərzində “Azersky” peykinin xidmətlərindən müdafiə və təhlükəsizlik, kənd təsərrüfatı, ekologiya və ətraf mühit, xəritəçəkmə, infrastrukturun planlaşdırılması və monitorinqi, kadastr məlumatlarının yenilənməsi, dənizdə və quruda neft çirklənmələrinin tədqiqi və digər sahələrdə istifadə edilir. Xatırladaq ki, hazırda orbitdə olan iki telekommunikasiya (Azerspace-1 və Azerspace-2) və bir yer səthinin məsafədən müşahidə (Azersky) peyki fəaliyyət göstərir. “Azerspace-1” peykinin imkanlarının 20 faizi Azərbaycanın tələbatını ödəmək üçün, qalan 80 faizi isə kommersiya məqsədilə istifadə edilir. BMT-nin müvafiq komitəsində Azərbaycan kosmik ölkələr sırasına qəbul olunub, Azərbaycan kosmik fəzanın sülh məqsədlərilə istifadəsi üzrə öhdəliklər götürüb. Xüsusilə qeyd etmək yerinə düşər ki, Azərbaycanın kosmik proqramı sistemli və mərhələli şəkildə inkişaf edir və milli maraqlara hesablanıb. Azərbaycanın peyk layihələri daxili tələbatı ödəməklə yanaşı, həm də kommersiya məqsədi daşıyır, yəni ölkəyə xarici valyuta gətirir. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin məlumatına görə, 2021-ci ildə “Azərkosmos”un peyklərin kommersiya istismarından əldə etdiyi gəlir 45,3 milyon dollar təşkil edib və bu da 2020-ci illə müqayisədə 0,4 faiz çoxdur. 2022-ci ilin yanvar-iyul aylarında isə “Azərkosmos”un peyklərin kommersiya istismarından əldə etdiyi gəlir 15,1 milyon dollar təşkil edib. Eyni zamanda, şirkətin ümumi gəlirinin 87 faizi telekommunikasiya və optik peyk xidmətlərinin ixracından əldə olunub. İyulda “Azərkosmos” 2,1 milyon ABŞ dolları məbləğində bu xidmətləri 30 ölkəyə ixrac edib.
Peyklər təkcə televiziya proqramlarının yayımı üçün deyil, təbii ki, bu, lazımdır və vacibdir. Peyk proqramı ölkənin informasiya təhlükəsizliyini təmin etməyə imkan verir və müdafiə və təhlükəsizlik məqsədlərinə xidmət edir. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, “Azersky” optik peykinin köməyi ilə Azərbaycan, torpaqlarımız işğal altında olan zaman həmin ərazilərdə vəziyyətin yüksək keyfiyyətli müşahidələrini aparmışdı. Eyni zamanda, kosmik proqramın yaratdığı imkanlar 44 günlük müharibə zamanı da kömək etmişdi. Ona görə də tam dəqiqliklə demək olar ki, ölkənin kosmik proqramı Azərbaycanın müdafiəsi və təhlükəsizliyinin keşiyində dayanır və Azərbaycan xalqının mənafeyinə xidmət edir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycanda peyklərin olması həmişə Ermənistanı çox narahat edib və onlar həmişə “casus peykləri” adlandırılıblar.
Bu gün postmüharibə şəraitində milli peyk proqramı ölkə iqtisadiyyatının inkişafına daha çox diqqət yetirir. Xüsusilə də işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpasında peyklərin müstəsna rolu var. Belə ki, çoxillik bitkilərin əkilməsinin peyk şəkilləri əsasında təşkil edilməsi üçün işğaldan azad olunmuş ərazilərdə faktiki əkin sahələrinin xəritələri tərtib edilib. Hazırda bu torpaqlarda məhsuldarlığın, o cümlədən, çoxillik bitkilərin əkinlərinə aqrotexniki qulluq tədbirlərinin həyata keçirilməsi üçün ilkin işlərə başlanılıb. Bundan başqa, kosmik sənayenin inkişafı məqsədilə “CanSat Azerbaijan”, “Rocketry Azerbaijan”, “NewSpace Business Accelerator Program”, “NASA Space Apps Hackathon” və digər layihələrin icrası davam edir. Məsələn, sentyabrın 22-də Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən “Azərkosmos” ilə “Voyager Space” şirkəti arasında kosmik təşəbbüslərə dair anlaşma memorandumu imzalanıb. İmzalanma mərasimi Parisdə keçirilən Beynəlxalq Astronavtika Konqresinin 73-cü həftəsi çərçivəsində baş tutub. Sənəd “Azərkosmos” və “Voyacer Space” arasında kosmik infrastruktur, elmi mərkəzlərin tikintisi, tədqiqat proqramları, texnologiyaların inkişafı və innovasiyalar sahəsində əməkdaşlıq imkanlarını genişləndirəcək. Eyni zamanda, memorandum Azərbaycanda yerli kosmik ekosistemin inkişafı və kommersiya və təhsil imkanlarının ölkədə kosmos sənayesində cəmləşdirilməsi məqsədilə təcrübə və bilik mübadiləsini nəzərdə tutur.
Bir sözlə, Qafqaz, Avropa və Yaxın Şərqlə yanaşı, Azərbaycan peyklərinin əhatə dairəsinə peyk xidmətlərinin ixracı sahəsində xüsusi əhəmiyyət kəsb edən inkişaf etməkdə olan Asiya və Afrika regionları da daxildir. Bu gün “Azərkosmos” ASC 200-dən çox radio və televiziya kanalını dünyanın üçdə birinə yayımlayır, dünyanın istənilən nöqtəsində etibarlı məlumat ötürülməsini və yüksək keyfiyyətli peyk təsvirlərini təqdim edir. Bundan başqa, kosmik peyklər sənayesi qeyri-neft sektorunun hərtərəfli bərpası və inkişafı, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması, ölkəmizin intellektual potensialının artırılması üçün də böyük əhəmiyyət kəsb edir. Peyk azərbaycanlı mütəxəssislər tərəfindən idarə olunur. Gənc azərbaycanlı mütəxəssislər kosmik sənayenin inkişafında fəal iştirak edirlər.
Səbuhi MƏMMƏDOV
Digər xəbərlərə də bax
CƏMİYYƏT
Oğuzda yaşlı qadını döyərək pulunu mənimsəyən şəxs saxlanılıb
Oğuzda yaşlı qadını döyərək pulunu əlindən alan şəxs saxlanılıb.
Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin Şəki regional qrupundan verilən məlumata görə, hadisə rayonunun Qumlaq kəndində baş verib.
Belə ki, gecə saatlarında naməlum şəxs yaşlı qadını döyərək onun üzərində olan pul vəsaitini ələ keçirib. Rayon polis şöbəsinin əməkdaşlarının həyata keçirdikləri tədbirlərlə əməli törətməkdə şübhəli bilinən 31 yaşlı Dağlar Əzizov saxlanılıb. O, hadisədən sonra Bakı şəhərinə gedib və taladığı pulu orada xərcləyib.
Məhkəmənin qərarı ilə D.Əzizov barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib, araşdırmalar davam etdirilir.
CƏMİYYƏT
DİN xaricdə təhsil almaq istəyənlərə XƏBƏRDARLIQ edib
Daxili İşlər Nazirliyi (DİN) vətəndaşlara xarici ölkələrdə təhsil almaqla bağlı göndərilən təklifləri cavablandırmazdan öncə mütləq araşdırma aparmağı tövsiyə edib.
Bununla bağlı qurumun yaydığı xəbərdarlıqda deyilir ki, xarici ölkələrdə təhsil almaq arzusunu reallaşdırmazdan öncə aşağıdakı məlumatları bilmək vacibdir:
“Əgər sizə xarici ölkədə təhsil almaq təklif olunarsa, bu, söz halında həyata keçirilməməli, mütləq rəsmi müqavilə təqdim edilməlidir.
Həmçinin, siz xaricdə təhsil almağa gedirsinizsə, viza tələbə vizası olmalıdır”.
Eləcə də qeyd olunur ki, xaricdə təhsil almaq üçün sizə müqavilə təqdim edilərsə, o, mütləq sizin başa düşdüyünüz dildə, yəni ana dilində olmalıdır.
“Təhsil almağa gedəcəyiniz ölkənin nümayəndəliyi Azərbaycan Respublikasında yerləşirsə, mütləq oraya rəsmi müraciət edərək sizə təklif olunan təhsil müəssisəsi barədə məlumat alın. Əgər həmin ölkənin nümayəndəliyi ölkəmizdə fəaliyyət göstərmirsə, onda Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinə müraciət edib, sizi maraqlandıran məlumatları dəqiqləşdirməyi unutmayın”, – xəbərdarlıqda qeyd olunur.
CƏMİYYƏT
BÜRCLƏR – 18.05.2024
18 may, 2024-cü il tarixi üçün ulduz falını təqdim edirik:
Qoç
Daha əvvəl öhdəsindən gələ bilmədiyiniz işlərə diqqət yetirməyə dəyər. Bu gün hədəfinizə mütləq çatacaqsınız; İxtiraçılıq və əzminiz buna kömək edəcək. Bəzi Qoçların etibarlı köməkçiləri də olacaq. Ən vacib məsələləri belə həll etmək üçün onlara etibar etmək olar.
Nağd pul daxilolmaları ehtimalı var. Çox güman ki, kiçik məbləğlər olacaq, lakin onlar bəzi xoş alış-veriş etmək və ya bütün ailə üçün maraqlı istirahət tədbirləri təşkil etmək üçün kifayət edəcək. Günortadan sonra həddindən artıq işdən qaçmağa çalışın: bu zaman istirahətə ehtiyacınız olacaq.
Buğa
Səhər vacib söhbətlərə başlamayın. Günün ilk yarısı istirahət və əyləncə, dostlarla təsadüfi söhbətlər, sizi mükəmməl başa düşən və hər işdə sizə dəstək olan insanlarla görüşlər üçün ən yaxşısıdır. Maliyyə məsələlərinin həllini də təxirə salmağa dəyər.
Günün ikinci yarısında bir çox Buğanın yeni ideyaları və planları olacaq. Onları dərhal həyata keçirməyə başlamaq istəyəcəksiniz və bunu etmək imkanınız olacaq. Ancaq çətin ki, dərhal kömək tapa biləsiniz. Beləliklə, təkbaşınba hərəkət etməyə başlayın və uğurunuza şübhə etməyin.
Əkizlər
Son vaxtlar ailə problemlərini həll etməklə və ya qohumlara kömək etməklə məşğul olan Əkizlərə gün xoş xəbərlər gətirəcək. Tamamilə aydın olacaq ki, səyləriniz boşa getməyib və bütün çətinliklər geridə qalacaq. Nağd pul daxilolmaları ehtimalı var. Ola bilər ki, köhnə borclar sizə qaytarılsın və ya uzun müddət əvvəl gördüyünüz işlərə görə pul ödənilsin.
Biznesin inkişafı, iş yerlərinin dəyişdirilməsi və ya fəaliyyət sahələri ilə bağlı yeni ideyalar yarana bilər. Hələlik, onları heç kimlə müzakirə etməmək daha yaxşıdır.
Xərçəng
Gün məşğul alınacaq, işiniz çox olacaq. Ancaq planlaşdırılan işlərin hamısı həyata keçirilə bilməz. Çox güman ki, gözlənilmədən həll yolları tələb edən yeni vəzifələr ortaya çıxacaq və əvvəllər planlaşdırılan bir işi təxirə salmaq lazım gələcək. Ən vacib işlərdən başlamaq daha yaxşıdır, çünki səhər saatları xüsusilə məhsuldar olacaq.
Günün ikinci yarısı ünsiyyət üçün əlverişli olacaq. Dostlarla görüşlər və romantik görüşlər yaxşı keçəcək. Bu zaman alış-verişə də gedə bilərsiniz: tam olaraq sizə lazım olanı almaq şansınız olacaq.
Şir
Ünsiyyət üçün əla gündür. Adətən, təmas qurmağa son dərəcə istəksiz olan insanlarla belə anlaşa biləcəksiniz. Hobbi və maraqlarınızı bölüşən insanlarla xoş tanışlıqlar və görüşlər ehtimal olunur.
Günün ilk yarısı səfərlər üçün münasibdir. Daha sonra istirahət, bəzi tanış sadə fəaliyyətlər və əvvəllər başladığınız işi bitirmək üçün uyğun olan daha sakit vaxt gələcək. Ailə münasibətləri ahəngdar inkişaf edəcək, fikir ayrılıqlarından qaçaraq hamı üçün vacib olan məsələləri müzakirə etmək mümkün olacaq.
Qız
Günün başlanğıcı sakit keçməlidir. Bu vaxt vacib və ciddi məsələlərin həlli üçün çətin ki, uyğun olsun. Diqqətinizi cəmləmək, vəziyyəti düzgün qiymətləndirmək və əvvəlcə nə edilməli olduğunu və nəyin sonraya təxirə salına biləcəyini başa düşmək sizin üçün asan olmayacaq.
Günün ikinci yarısı isə əksinə, müxtəlif fəaliyyətlər üçün əlverişli olacaq. Qızlar bəzi əyləncə tədbirlərinə getsələr, əla vaxt keçirəcəklər. Münaqişədə olduğunuz insanlarla barışmaq və köhnə əlaqələri bərpa etmək fürsəti yaranacaq.
Tərəzi
Vacib bir işiniz varsa, tələsmək lazımdır: günün ilk yarısı xüsusilə əlverişli və məhsuldar olacaq. Nə qədər tez hərəkətə başlasanız, ciddi məsələlərlə məşğul olmaq və ya əvvəllər hamını çaşdıran məsələləri həll etmək bir o qədər asan olacaq.
Günün ikinci yarısında xoş bir iş görmək, dincəlmək və özünüzü bərpa etmək imkanınız olacaq. Bu vaxtı dostlarla keçirən Tərəzilər çoxlu müsbət emosiyalar alacaqlar. Romantik bir görüş də məyus etməyəcək: qeyri-adi və yaddaqalan olacaq.
Əqrəb
Emosional fon olduqca gərgin olacaq. Əhval-ruhiyyəniz tez-tez dəyişə bilər və kiçik hadisələrə çox kəskin reaksiya verəcəksiniz. Günün ilk yarısı üçün ciddi görüşlər və mühüm söhbətlər planlaşdırmaq məsləhət deyil: düzgün ton və düzgün söz tapmaq asan olmayacaq.
Günün ikinci yarısında müsbət meyillər nəzərəçarpacaq dərəcədə güclənəcək. Təxəyyül və yaradıcılıq tələb edən işləri öhdənizə götürsəniz, yaxşı bacararsınız. Nağd pul daxilolmaları, uğurlu əməliyyatlar və alışlar ehtimal olunur. Axşam aşiq Əqrəbləq üçün xoş xəbərlər vəd edilir.
Oxatan
Gün yeni işlərə başlamaq və bu yaxınlarda ağlınıza gələn ideyaları həyata keçirmək üçün münasibdir. Siz nəinki tez uğur qazanacaqsınız, həm də çox şey öyrənəcək və yeni müttəfiqlər tapacaqsınız. Bir çox Oxatan uzun müddət əvvəl əldə edilən biliklərdən faydalanacaq. Onların sayəsində bürcün nümayəndələri uğursuz səhvlərə yol verməyəcək və qeyri-müəyyən vəziyyətləri çevik idarə edəcəklər.
Pulla bağlı hər şeydə diqqətli olmalısınız. Siz qeyri-ciddiliyə meylli olacaqsınız, ona görə də lazımsız şeylərə çox pul xərcləmək riskiniz var. Kredit götürmək arzuolunmazdır və borc vermək də olmaz.
Oğlaq
Bu gün üçün çox iş planlaşdırılsa belə, öhdəsindən gələcəksiniz. Boş yerə vaxt itirmək istəməyəcəksiniz, dərhal diqqətinizi həqiqətən vacib işlərə yönəldəcəksiniz. Bir çox Oğlaq üçün uzunmüddətli təcrübə məqsədlərinə tez çatmağa kömək edəcək. Ətrafınızdakı insanlar yəqin ki, bunu hiss edəcəklər və həmişəkindən daha tez-tez məsləhət almaq üçün sizə müraciət edəcəklər.
Uzun müddət xatırlayacağınız xoş tanışlıqlar və görüşlər ehtimal olunur. Bu gün həm də köhnə əlaqələri bərpa etmək və yaxın vaxtlara qədər gərgin olan münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün münasibdir.
Dolça
Bu gün üçün planlaşdırılan hər işin öhdəsindən gəlmək asan olmayacaq. Hər şeyi düşünmədiyiniz və təmin etmədiyiniz və ya bəzi vacib detalları gözdən qaçırdığınız ortaya çıxa bilər. Ancaq üzülməyəcəksiniz və çaşqın qalmayacaqsınız, baş verənlərə yumorla yanaşacaq və vəziyyətdən tez bir çıxış yolu tapacaqsınız.
Gün sizin üçün xüsusilə əziz olan insanlarla ünsiyyət üçün əlverişli olacaq. Onları necə dəstəkləyəcəyinizi və onları necə razı salacağınızı başa düşəcəksiniz. Gələcəklə bağlı planlarınızı fikir ayrılıqlarının və mübahisələrin yaranacağından qorxmadan müzakirə edə bilərsiniz. Axşam xoş sürprizlər və kiçik hədiyyələr vəd edilir.
Balıq
Gün tanış işlərə həsr olunmalıdır: onların öhdəsindən tez gələ biləcəksiniz, bu, çox səy tələb etməyəcək. Bundan əlavə, həm köhnə dostlar, həm də yeni tanışlar sizə kömək etməkdən məmnun olacaqlar. Həm də diqqətinizi maliyyə məsələlərinin həllinə yönəldə bilərsiniz. Əgər intuisiyanıza qulaq assanız, səhv etməyəcəksiniz.
Gününüzü elə planlaşdırın ki, ikinci yarıda dincəlmək və özünüzlə tək qalmaq imkanınız olsun. Bu vaxt çoxdan planlaşdırılanlar istisna olmaqla, izdihamlı tədbirlərdə iştirak, eləcə də uzun səfərlər üçün uyğun deyil.